مواد معدنی و نقش آن‌ها در سلامتی

مواد معدنی را می‌توان به دو گروه مواد معدنی ماژور یا ماکرومینرال‌ها و مواد معدنی کمیاب یا میکرومینرال‌ها تقسیم بندی کرد. از جمله مواد معدنی ماکرومینرال میتوان به کلسیم، فسفر، گوگرد، سدیم، کلرید و منیزیم اشاره کرد. مواد معدنی کمیاب (میکرومینرال‌ها)، اگرچه برای عملکردهای بدن به همان اندازه ماکرومینرال‌ها مهم هستند، اما در مقادیر کمتر مورد نیاز هستند. به عنوان مثال می‌توان به آهن، روی، مس، منگنز و ید اشاره کرد. در ادامه به خواص و منابع تامین مواد معدنی مختلف اشاره شده است.

کلسیم

کلسیم برای قوی و سالم نگه داشتن استخوان‌های ما حیاتی است. در صورت کمبود کلسیم، استخوان‌ها ضعیف و شکننده می‌شوند که منجر به بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان می‌گردد. علاوه بر تقویت استخوان‌ها، کلسیم در سلامت دندان‌ها، تنظیم عملکرد عضلات و قلب، جلوگیری از لخته شدن خون و انتقال پیام‌های سیستم عصبی نقش مهمی ‌دارد. دریافت کلسیم از مواد غذایی بهتر از مصرف مکمل‌های کلسیم است. منابع خوب کلسیم شامل غذاهای لبنی مانند شیر، ماست و پنیر و همچنین بادام، کلم پیچ، جعفری، کلم بروکلی و شاهی است.

ید

ید برای ساخت هورمون‌های تیروئید ضروری است. این هورمون‌ها میزان متابولیسم بدن را کنترل می‌کنند. آنها همچنین به رشد و تکامل مغز و بدن کمک می‌کنند. هر فرد فقط به مقدار بسیار کمی‌ ید در رژیم غذایی خود نیاز دارد. منابع غذایی دارای ید شامل محصولات لبنی، غذاهای دریایی و تخم مرغ است. کمبود ید و مصرف مکمل‌های آن، حتما باید توسط پزشک تایید و تجویز شود زیرا مصرف بیش از حد ید می‌تواند مضر باشد.

آهن

آهن یک ماده معدنی مهم است که در عملکردهای مختلف بدن از جمله انتقال اکسیژن در خون و تامین انرژی به سلول‌ها نقش دارد. همچنین آهن برای کمک به عملکرد موثر سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با عفونت حیاتی است. آهن را می‌توان در غذاهای حیوانی و گیاهی از جمله گوشت قرمز  و گوشت سفید، حبوبات و تخم مرغ یافت. لازم به ذکر است نوزادان و کودکان خردسال، دختران نوجوان، زنان با خونریزی زیاد ماهانه، گیاهخواران و افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن بیشتر در معرض خطر کمبود آهن هستند.

روی

روی یک ماده معدنی مهم است که در عملکردهای مختلف بدن مانند رشد و تکامل و همچنین عملکرد سیستم ایمنی نقش دارد. روی همچنین به تولید فرم فعال ویتامین A و انتقال آن به سراسر بدن کمک می‌کند. روی در غذاهای غنی از پروتئین یافت می‌شود اما در برخی از غذاهای گیاهی نیز وجود دارد. برخی منابع غذایی دارای روی عبارتند از گوشت قرمز و گوشت مرغ، شیر و پنیر و غلات کامل.

منیزیم

منیزیم به دلیل عملکردهای مهمی‌ که در بدن دارد، از جمله حفظ سلامت استخوان‌ها و استفاده از گلوکز برای تولید انرژی مهم است. منیزیم همچنین به عملکرد ریه‌ها، سیستم ایمنی و تنظیم فشار خون کمک می‌کند. منابع غذایی دارای منیزیم عبارتند از آجیل (مانند بادام هندی)، حبوبات، سبزیجات با رنگ سبز تیره، غذاهای دریایی، غلات کامل، شکلات و کاکائو.

پتاسیم

پتاسیم برای عملکرد صحیح اعصاب، عضلات و قلب مهم است. همچنین به کاهش فشار خون کمک می‌کند. در واقع بدن ما برای یک رژیم غذایی با پتاسیم بالا طراحی شده است، نه یک رژیم غذایی پرنمک. فرآوری غذا باعث کاهش سطح پتاسیم در بسیاری از غذاها و در عین حال افزایش محتوای سدیم می‌شود. به همین دلیل خوردن غذاهای فرآوری‌نشده مانند میوه‌جات، سبزیجات و گوشت بدون چربی، تخم مرغ، ماهی و سایر غذاهای سالم بسیار بهتر از غذاهای آماده و فرآوری‌شده است. غذاهای سرشار از پتاسیم عبارتند از موز، زردآلو، قارچ، اسفناج، آجیل و مغزها. افراد مبتلا به بیماری‎های کلیوی یا افرادی که از برخی داروها استفاده می‌کنند، باید مراقب باشند که پتاسیم بیش از حد در رژیم غذایی خود دریافت نکنند.

سدیم

مقدار کمی‌ سدیم برای سلامتی بسیار مهم است زیرا به حفظ حجم صحیح خون و مایعات بافتی در بدن کمک می‌کند. بسیاری از ما بسیار بیشتر از نیاز خود سدیم مصرف می‌کنیم. سدیم بیش از حد می‌تواند منجر به بیماری‌های مختلف از جمله فشار خون بالا شود. نمک منبع اصلی سدیم در رژیم غذایی ما است. مواد مواد غذایی طبیعی مانند غلات کامل، گوشت و محصولات لبنی به طور طبیعی حاوی مقادیر کمی‌سدیم هستند ولی غذاهای فرآوری شده معمولاً حاوی مقادیر زیادی سدیم هستند.

برای آشنایی با آزمایش‌های خون جهت سنجش میزان مواد معدنی نیز می‌توانید مقاله آشنایی با آزمایش‌های رایج خون را مطالعه نمایید. 

اسکرول به بالا